Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/customer/www/flevoparkbad.com/public_html/wp-content/plugins/q-and-a/inc/functions.php on line 252

ik op blauwe letters om een link (pdf of url) te zien en klik op de foto’s om ze in groot formaat te zien.

Centenbad in het Nieuwe Diep
Eerste zwembad in Amsterdam Oost was het Gemeentelijk Zwembad Het Nieuwe Diep. Op de website geheugen van Oost kan je veel nostalgische herinneringen vinden aan dit bad dat eind jaren 50 werd gesloten wegens onhygiënische omstandigheden zoals de steeds weer terugkerende ziekte van Weill (overgebracht door ratten).

Jaren zestig, bouw Flevoparkbad “het grootste en modernste zwembad van Europa”.
In 1959 werd bij Slochteren aardgas ontdekt. Dit bracht Nederland grote welvaart. De meeste zwembaden uit de jaren ’60 werden mogelijk door deze aardgasgelden. Zo ook in Amsterdam Oost waar wethouder Harry Verheij (CPN) de bevolking van een modern zwembad voorzag. Architect Enrico Hartsuyker maakte het ontwerp. In “Ons Amsterdam” 1966 geeft hij een toelichting op het ontwerp waarvoor bij het Rijk de gelden werden binnen gehaald.

De grond voor het zwembad kocht de gemeente van het Rijk (Domeinen) die daar in de jaren ’50 de  Amsterdamse Brug over het Amsterdam-Rijnkanaal had aangelegd. Voor de aanlegkosten had de gemeente een krediet van 1,7 miljoen gulden beschikbaar gesteld. Dit werd later opgehoogd met 843.000 gulden omdat de bouwkosten hoger uitvielen. Hoeveel dat nu in euro’s zou zijn? Wat een enorm bedrag bijna 2.5 miljoen gulden in die tijd was kan je misschien voorstellen als je bedenkt dat het gemiddelde jaarinkomen van de Nederlander begin jaren ’60 6200 gulden bedroeg en in 2014  23.200 euro

De eerste paal (van de 1400 !) wordt geslagen in 1964 door twee leerlingen van de J.P. Coenschool, een jongen en een meisje. In een wervende brochure  (“Jongelui! Goed nieuws”) van de gemeente kon men lezen over al het moois wat het nieuwe zwembad straks te bieden had. Men vroeg geduld tot 1966 (!) wat uiteindelijk 1967 werd.

In 1967 de opening!   Het was een hele happening. Toespraken van de wethouder, demonstraties kunst- en figuurzwemmen, een waterpolo wedstrijd tussen ‘t Y en de Meeuwen en een estafette zwemwedstrijd tussen scholen uit de Indische Buurt.

Voor de opening maakte de gemeente een prachtig verzorgd openingsboekje over het Flevoparkbad. Daarin aandacht voor de geschiedenis van het zwemmen, en de techniek en voorzieningen in het prachtige nieuwe moderne Flevoparkbad

 

De bouw en opening van het Flevoparkbad (ontworpen in 1964 en geopend in 1967) markeert de overgang van de wederopbouw (1945 -1965 ), gekenmerkt door schaarste en optimisme, naar de veel welvarender jaren 70 waar weer heel andere vraagstukken  aan de orde komen. De huizen in Indische buurt zijn eind jaren ’60 in slechte staat. Slechts 3% van de 65.000 woningen heeft een douche. Tot in de jaren ’70 maken mensen uit de Indische buurt gebruik van het badhuis op het Javaplein om wekelijks te douchen.
“In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog floreerde de buurt als een ietwat burgerlijke gezinsbuurt met veel winkels. Er woonden socialisten, communisten, katholieken, hervormden en joden, die allemaal hun eigen voorzieningen hadden. Scholen, buurthuizen en speeltuinverenigingen waren strikt gescheiden. Hoewel de Indische Buurt direct na de Tweede Wereldoorlog nog steeds een gezinsbuurt was, nam het bewonersaantal vanaf deze periode langzamerhand af: in 1985 was zij gehalveerd ten opzichte van 1930. Veel gezinnen trokken de stad uit naar randgemeenten met ruime gezinswoningen. Naast de aantrekkingskracht van meer ruimte en groen trokken gezinnen ook weg uit de Indische Buurt door de verpaupering. Het verzakken van de woningen was niet meer te stuiten. De verloedering van de buurt had ook te maken met een meer geïsoleerde ligging dan eerst: het Oostelijk Havengebied verloor in de jaren zestig zijn havenfunctie.
De rigoureuze aanpak leidde ertoe dat in 1986 al 43% van de totale woningvoorraad in de Indische Buurt was vervangen door nieuwbouw. 93% van de woningen was sociale huurwoningen” (bron)

Hoogte- en dieptepunten vroege jaren ’70
Het zwembad werd intensief in de vroege jaren ’70 intensief gebruikt voor sportwedstrijden, zwemlessen etc. en het jaar daarop was het Flevoparkbad het best bezochte zwembad van Amsterdam, omdat het het enige verwarmde zwembad in Amsterdam was dat jaar. Daar wilde iedereen wel eens kennis mee maken en dat leidde tot bezoekersaantallen 200.000 per jaar tot 1975. Open vanaf 7.00 uur ‘s ochtends tot 19.45 uur door de week en in het weekend van 10.00 uur tot 18.00. De temperatuur van het zwemwater was gegarandeerd 22 á 23 graden.

In 1973 had het Flevoparkbad 263.500 bezoekers en was na het de Mirandabad drukst bezochte zwembad van Amsterdam. Cor Idzerda (De eerste chef-zwemmeester en machinist van het Flevoparkbad 1967-1974) Hij woonde in de badmeesterswoning bij het zwembad.
“Dat was een toptijd, waarin er wel eens 9319 mensen op een dag zijn geweest, 45.000 in een week en 303.000 in een seizoen. Olympische ploegen trainde er, kampioene Enith Brigitha zwom er, net als Ria van Velsen en soms ook Ada Kok. Enith Brigitha begon haar zwemcarrière bij Zwemvereniging Het IJ. Ook de kunstzwemploeg van Lucia Hogendijk trainde in het Flevoparkbad. Er waren soms wel zes kassa’s open, dat werd geïmproviseerd door onder andere de toegang naast de woning te gebruiken”.
Irene Weesie (Medewerker 1972):  “Toen ik er werkte, 1972, zag het er ook anders uit. En als we de vlaggen voor de kassa niet om 07.00 uur hadden gehesen dan belde het bejaardenhuis!!”
Cor Idzerda: “Er waren wel eens problemen in die tijd, er kwamen Hells Angels zwemmen en de familie Petalo streek naast het zwembad neer met hun woonwagens (en maakten hun eigen toegang) Soms dreigde het met alle drukte uit de hand te lopen. Op drukke dagen waren er daarom soms wel zes agenten in het bad gestationeerd. “…dat was een spannende tijd met hell’s angels en die zigeuners sprongen zo in het diepe en konden geen slag zwemmen,je kwam handen en ogen te kort”(Ans Keller-Eijzinga medewerker Flevoparkbad).

1980-2010
Sinds 1975 liep het bezoek aan alle buitenbaden in Amsterdam terug. Dat had verschillende oorzaken. Door de toegenomen welvaart hadden mensen een auto en meer keuzes om hun vakantie of vrije tijd door te brengen. Door de verpauperde woningen en de start van de stadsvernieuwing verhuisden veel Amsterdammers naar eengezinswoningen in plaatsen als Hoorn, Purmerend, Lelystad en Almere. Het bevolkingsaantal  van Amsterdam daalde drastisch in de periode 1960-1985 (het dieptepunt) met bijna 200.000 inwoners minder.

In 1977 begon de stadsvernieuwing in Oost. De hele bevolking van Oost veranderde; “nieuwe Nederlanders” krakers en studenten deden hun intrede. Alle nieuwbouwwoningen waren sociale woningbouw. De bevolking verandert veel en voortdurend.

Het zwembadbezoek aan het Flevoparkbad ligt in deze jaren rond de 60.000 bezoekers jaren met uitschieters in een mooie zomer en wat minder bij een slechte zomer. (bron: OIS Amsterdam jaarboeken)

Jaren 80 en 90: Bezuinigingen, decentralisatie en renovatie Flevoparkbad.

In het midden van de jaren ’80 gaat de gemeente Amsterdam sterk bezuinigen. Rond 1985 wil de gemeente bezuinigingen op de gemeentelijke dienst WSBZ Was-­, Schoonmaak-­, Bad-­ en Zweminrichtingen). Men overweegt sluiting van zwembaden, zoals het Flevoparkbad. De lokale CPN en zwemliefhebbers voeren actie. Het gevaar van sluiting is snel geweken. Het laatste badhuis van Amsterdamsluit in 1986. De Was-en Schoonmaakbedrijven worden geprivatiseerd. Het is de tijd van grote (vakbonds)-protesten. Waarschijnlijk zijn in deze tijd ook de openingstijden van het Flevoparkbad teruggebracht van 7-19 uur naar 10-17.30 uur. (foto: zwemvierdaagse 1981)

Stadsdeel Zeeburg
In 1990 decentraliseert Amsterdam. Het beheer en exploitatie van het Flevoparkbad komt bij het kersverse stadsdeel Zeeburg te liggen. Daarvoor krijgen ze van de centrale stad een jaarlijkse vergoeding. Het stadsdeel beperkt de promotie van het Flevoparkbad tot `voortaan tot stadsdeel Zeeburg en beschouwd het zwembad als een zwembad voor het eigen stadsdeel. Veel nieuwe inwoners van Oostenlijk Amsterdam weten niet eens dat het Flevoparkbad bestaat. Ondertussen is er weer veel veranderd in Oost. Het Oostenlijk Havengebied is volop in aanbouw en trekt jonge gezinnen die hun intrek nemen in koopwoningen. Het aantal inwoners in Amsterdam stijgt weer. Eind jaren 90 start de bouw van Ijburg.

Renovatie 1998
In de jaren ’90 is het Flevoparkbad aan renovatie toe. In 1998 wordt het Flevoparkbad gerenoveerd. Er komt een nieuwe “state of the art” duurzame verwarming voor het zwembad. Een aantal kleedruimtes wordt gesloopt. De tegelvloer word vernieuwd en er komen extra speelvoorzieningen zoals  het speeldorp. Kosten waren 6 miljoen gulden af te schrijven in 15 jaar. Aan deze lening van de centrale stad zat de voorwaarde dat het Flevoparkbad in gebruik moest blijven tot het eind van de periode 2013 en niet verkocht mocht worden.
Rijksdienst voor Monumenten doet rond 2009 (?) onderzoek naar waardevolle wederopbouwarchitectuur. Ook het Flevoparkbad wordt onderzocht.  Zij concluderen dat o.a. de sloop van de oorspronkelijke kleedruimtestijdens de renovatie  een inbreuk is op het oorspronkelijk ontwerp. Ze vinden het wel nog steeds erg waardevol. Het stadsdeel wenst het Flevoparkbad niet voor te dragen als monument. Het verdwijnt geruisloos van de lijst potentiële wederopbouwmonumenten.

Het incident op 13 mei 1998.
Er is een fikse rel in het Flevoparkbad dat tot ontruiming van het zwembad leidt. Klaas Wilting, woordvoerder van de Amsterdamse politie  beschrijft het  incident.
“Eergisteravond waren het opnieuw jongeren die de confrontatie zochten met de politie. “Marokkaans ja, ik kan er niets anders van maken”, zegt Wilting.
Drie- à vierduizend bezoekers hadden woensdagavond verkoeling gezocht in het Flevoparkbad, onder wie nogal wat jongeren. Toen een badmeester enkele vechtende jongens uit elkaar haalde, ontstond een opstootje. Een groep van vijfentwintig Marokkaanse jongeren kwam verhaal halen. Een van hen duwde een badmeester door een ruit. Die moest met snijwonden naar het ziekenhuis worden afgevoerd. Vanwege de ontstane gespannen sfeer besloot de zwembaddirectie daarop het zwembad te ontruimen.
De bezoekers moesten voor de ingang wachten totdat ze hun kleding op konden halen. Zo’n vijftig ongeduldige jongeren wilden niet wachten op toestemming. Toen politie te paard en hondengeleiders de ingang wilden vrijmaken, raakten ze slaags met de opdringende jongeren. Drie van hen werden opgepakt en opgebracht naar politiebureau Balistraat. Ze werden gevolgd door enkele tientallen jongeren, die op luidruchtige wijze hun onmiddellijke vrijlating eisten. Op aandrang van enkele ouders dropen de jongeren uiteindelijk af.” Bron trouw 15 mei 1998 

Er komen strengere regels in het Flevoparkbad en men zet jongerenteams in als het druk is. In 2002 verkrijgt het zwembad het Keurmerk Veilig en Schoon. “De regels zijn streng. Rond het diepe bad mag niet gegeten en gerookt worden, tassen en jassen mogen niet mee, kleding, behalve een bikini of zwembroek, is verboden, zodat de badmeesters in hun witte t-shirt goed herkenbaar zijn. Wevers (red. beheerder Rob Wever) troef zijn de extra medewerkers die hij kan oproepen op drukke, warme dagen. Het zijn jongens uit de buurt, die hij goed kent omdat hij in de winter als sportinstructeur werkt in sporthal Zeeburg. Ze hebben een korte opleiding tot toezichthouder gevolgd. ,,Ik weet dat ik ze kan vertrouwen en dat ze goed werken.” Zoals Aimo Voormeij (22) en Adil Denguir (20). Ze zitten op de trap en turen onafgebroken in het diepe bad. Zij kennen de meeste jongeren die komen zwemmen van de sporthal, waar ze nu zelf begeleiders zijn. ,,Dat is een voordeel bij een ruzietje”, zegt Adil. ,,Bovendien kan ik Marokkaanse jongeren aanspreken in hun eigen taal. Dat pikken ze net wat sneller op.””  Bron nrc 31-08-2002 

Het blijft bij een incident. Het Flevoparkbad blijft onverminderd populair bij de inwoners van Oost en de Oostelijke binnenstad.  Filmmaker Robert Oey maakt tijdens de hittegolf in 2006  een documentaire “de Zwemmers” over het Flevoparkbad “de Costa del Sol van de Amsterdam Oost”  die in 2008 op televisie te zien is. (Via de link kan je de documentaire bekijken)

 

 

 

Wordt vervolgd
Heel vroeger
Zwemmen in Amsterdam, al in de gouden eeuw favoriet
…De aardige kant van de zomer was er gelukkig ook. Er werd wat afgewandeld op zwoele zomeravonden. Favoriet was om de wallen langs te lopen, al stonk het wel even als vuilstortplaatsen gepasseerd moesten worden. De grachten stonken ook, vooral waar geen doorstroming was, zoals in de Jordaan. Uitlaatklep was de stad uit te gaan: voorbij de Zaagmolenpoort lagen veel tuintjes waar het goed toeven was. Die hadden allemaal dezelfde indeling: een prieeltje, een moestuin, een bloementuin en een paar fruitbomen. Het enige minpunt was dat je ’s avonds voor het sluiten van de poort weer in de stad moest zijn om boete te ontlopen. Andere geliefde wandelingen waren naar het einde van de Zeeburgerdijk, wel zo leuk vanwege de daar gelegen herberg, en langs de Amstel tot ’t Kalfje, ook zo’n prettige uitspanning.
Zomersporten zoals spelevaren (zeilen) en raketten (badminton) waren niet voor iedereen weggelegd, maar bij zwemmen lag dat anders. Ook al had je geen geld, zwemmen kon je leren: water genoeg. In de Singelgracht, Amstel en het IJ werd druk gezwommen. Vaak naakt, waar buitenlandse reizigers erg van opkeken.
bron: Ons Amsterdam jaargang 2007 juli/augustus

Wil je bajen, wil je zwemmen, moet je de Miranda stemmen
In de 18e en 19e eeuw werd zwemmen zeer populair. Er verschenen handleidingen om te leren zwemmen. Zwemmen was populair bij alle Amsterdammers. Zo populair zelfs dat SDAP-kandidaat en wethouder Monne de Miranda (1919-1939 met tussenpozen) er zijn verkiezingsleus van maakte. In die tijd kwamen veel zwembaden waaronder het Amstelparkbad (Het huidige Mirandabad in Amsterdam Zuid) tot stand. Ook dat heeft een hele geschiedenis met vele overwonnen exploitatieproblemen.